Ze względu na sprzyjający uprawom klimat ponad 90 proc. plantacji herbaty na świecie znajduje się w Azji. Drugie miejsce pod względem ilości produkowanego suszu zajmuje Afryka. Tylko ok. 2-3 proc. herbaty powstaje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, w tym najwięcej w Argentynie. Na tym rynku herbata nie dorównuje jednak popularnością Yerba Mate, pobudzającemu napojowi z liści ostrokrzewu paragwajskiego, która ma cudowne właściwości. Smakosze cenią go przede wszystkim za to, że łagodzi zmęczenie i depresje oraz zwiększa sprawność umysłową i fizyczną.
Krzewy herbaciane dotarły do Ameryki Południowej z Chin przez Rosję. Największe plantacje znajdują się obecnie w Argentynie, przy czym herbata uprawiana jest przede wszystkim na północy kraju, gdzie panuje klimat najbardziej odpowiedni dla wegetacji tej rośliny. Produkuje się tu kilka gatunków czarnej i zielonej herbaty.
Herbaty z Ameryki Południowej
Tamtejsze herbaty nie są jednak tak popularne, jak roślina uprawiana m.in. w Argentynie, która znana jest jako ostrokrzew paragwajski (Ilex Paraguarensis), z którego wysuszonych liści powstaje Yerba Mate. Według podań, Indianie z plemienia Guarani do XVII wieku pili Yerba Matę, odsączając liście zębami. Cenili ją głównie jako środek przeciwko zmęczeniu i łagodzący uczucie głodu. Hiszpańscy żeglarze, którzy podbili te tereny, chętnie sięgali po napój chroniący ich przed zachorowaniem na szkorbut.
Ostrokrzew paragwajski rośnie w Paragwaju, Urugwaju i północno-wschodniej Argentynie. Jest także uprawiany w Brazylii, głównie w dorzeczu rzeki Parana. Yerba Mate dotarła do Europy w XVII wieku dzięki misjonarzom jezuickim, którzy rozpropagowali ją jako alternatywę dla herbaty sprowadzanej z Azji. To oni nadali naparowi nazwę, która wywodzi się od słowa hierba (w języku starohiszpańskim pisane jako yerba), co oznacza zioło. Mati to nazwa, jakiej Indianie Keczua używali na określenie naczynia do jej picia. Dzisiaj Yerba Matę pije się z naczynia wykonanego z owocu tykwy przez metalową słomkę (bombilla) z sitkiem.
Pobudzająca herbata
Co sprawia, że picie Yerba Mate jest coraz bardziej popularne na świecie? Napój zawiera aż 196 aktywnych komponentów, czyli więcej niż zielona herbata. Badania przeprowadzone w Instytucie Pasteura w Paryżu wykazały, że posiada niemal wszystkie witaminy niezbędne do podtrzymania życia (A,B1,B2,C,E,H), jest bogata w karoten, sód, magnez, wapń, żelazo, miedź, potas, krzem, fosfor, siarkę). Yerba Mate stymuluje centralny układ nerwowy, pobudza i zwiększa zdolność koncentracji, a przez to łagodzi objawy zmęczenia, nie powodując efektów ubocznych w postaci rozdrażnienia czy nerwowości. Wpływa rozluźniająco na mięśnie, obniża ciśnienie krwi, poprawia krążenie, łagodzi uczucie głodu, poprawia przemianę materii. W przeciwieństwie do kawy zawiera śladowe ilości kofeiny.
Naukowcy wciąż badają właściwości lecznicze Yerba Mate. Na dziś udowodniono, że ma działanie przeciwutleniające, dzięki czemu jest bardzo pomocna w profilaktyce raka, schorzeń układu krążenia i wątroby. Obniża poziom złego cholesterolu i podnosi poziom dobrego, co ma znaczenie również w profilaktyce przeciwmiażdżycowej. Dodatkowo udowodniono, że ma działanie ochronne dla serca, tj. łagodzi jego dysfunkcje i odbudowuje uszkodzenia.
Oryginalna argentyńska Yerba Mate
Dzięki pomocy w trawieniu tłuszczów Yerba Mate wspomaga odchudzanie, pomaga w walce z cukrzycą. Kwas chlorogenowy, który jest składnikiem napoju, bierze udział w regulacji uwalniania glukozy z wątroby, co ma znaczenie w cukrzycy insulinozależnej. Dodatkowo składniki zawarte w Yerba Mate chronią przed powikłaniami przy cukrzycy. Ma właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze. Dzięki temu może mieć wspierające działanie w leczeniu np. łupieżu.
Jak często można pić Yerba Mate? W Ameryce Południowej jest ona napojem spożywanym w ilości nawet kilkunastu kubków dziennie. Osoby spoza tego kręgu kulturowego powinny sprawdzić jednak reakcje swojego organizmu na ten pobudzający napar. Yerba Mate nie na wszystkich działa w ten sam sposób, stąd na początek warto spróbować yerb typu suave, czyli bardzo łagodnie pobudzających. Niektórym to w zupełności wystarcza i nie muszą sięgać po mocniejsze gatunki.
El Gaucho Yerba Mate
Jakie typy yerba mate dostępne są na rynku? Jest wiele marek Yerba Mate, co wynika z dużej ilości gatunków rosnących w odmiennych warunkach klimatycznych. Plantatorzy pochodzący z różnych państw tego regionu mają też odmienne tradycje uprawy i późniejszej obróbki liści. Popularne są gatunki z Paragwaju, Urugwaju, Brazylii (tamtejsza występuje pod nazwą Erva Mate) i Argentyny, skąd pochodzi najwięcej odmian.
Jednym z najpopularniejszych napojów jest oryginalna argentyńska Yerba Mate znana jako El Gaucho. Zdaniem wielu smakoszy, to najlepsza, klasyczna Yerba Mate na świecie. Dość mocna i wyrazista w smaku, pobudzająca w działaniu, powstaje z suszu pochodzącego z plantacji w prowincji Misiones. Yerba Mate El Gaucho do Polski dostarczana jest w grubych liściach i gałązkach, ze zmniejszoną zawartością pyłu.
