Czarna herbata to drugi po wodzie napój, po który najczęściej sięgają Polacy. Ma liczne właściwości zdrowotne: m.in. spowalnia procesy starzenia w organizmie, obniża poziom cholesterolu, działa przeciwzapalnie i odkażająco, no i pobudza. Niezaprzeczalne zalety ma herbata chińska, ale czarna herbata z Cejlonu to gatunek uznawany za jeden z najlepszych na świecie. Skąd wzięła się ta entuzjastyczna opinia? Usiądźcie na chwilę nad filiżanką herbaty i posłuchajcie co mówią wasze zmysły. Ten artykuł pomoże odpowiedzieć pytanie dlaczego powinna to być herbata cejlońska liściasta.
Ojczyzną herbaty są Chiny, stąd uznaje się ją za napój narodowy Chin. Na początku traktowano ją jako lek na różnego rodzaju schorzenia, później towarzyszyła mnichom buddyjskim w medytacji. Herbatę piła wtedy głównie arystokracja, ale z czasem została spopularyzowana, pomagając rolnikom regenerować organizm do pracy, dzięki czemu rozwijała się gospodarka Państwa Środka. Herbata była w Chinach tak ważnym surowcem, że stała się walutą w handlu. W XVII wieku sprowadzono ją do Europy i odtąd dzięki badaniom naukowym odkryty blisko 5 tys. lat temu napój odsłania coraz to nowe tajemnice.
Herbata chińska
Czarna herbata jest po wodzie najczęściej spożywanym napojem na świecie, choć najbardziej popularna jest w Ameryce Północnej i Europie. Do niedawna uznawano ją za napój bez wartości odżywczych i zaliczano do używek. Czarną herbatę pozyskuje się z młodych liści, pączków liściowych lub delikatnych łodyżek krzewu Camellia sinensis – z odmiany chińskiej, której uprawy znajdują się głównie w Chinach, Japonii i Tybecie lub assamskiej z uprawami w Indiach, Birmie czy na Półwyspie Indochińskim. Najstarsze znane krzewy i drzewa herbaciane rosną na pograniczu między Chinami, Indiami, Birmą, północną Tajlandią, Laosem i Kambodżą. Tam w lasach tropikalnych znaleźć można ogromne okazy tej rośliny.
Zebrane liście poddaje się więdnięciu, skręcaniu, a następnie pełnej fermentacji i suszeniu. Każdy gatunek herbaty ma różne właściwości zdrowotne, dlatego wymaga odpowiedniego przygotowania. W składzie czarnej herbaty potwierdzono obecność około 300 różnych substancji, w tym witaminy (A, C, B1, B2, K, PP) i składniki mineralne (magnez, cynk, wapń, fluor i mangan) oraz kwasy organiczne (szczawiowy, jabłkowy, bursztynowy) i węglowodany.
Czarna herbata
Teina zawarta w herbacie działa pobudzająco na układ nerwowy: zmniejsza senność i zmęczenie, poprawia nastrój. Wzmocniona jest akcja serca i wentylacja płuc. Herbata zwiększa zdolność organizmu do pracy. Ma działanie antyoksydacyjne, czyli chroni komórki przed szkodliwym wpływem wolnych rodników. Działa przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo, wspiera pracę układu immunologicznego, zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi, obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz zachorowania na cukrzycę typu 2.
Napar z czarnej herbaty korzystnie wpływa na trawienie po ciężkostrawnych, tłustych posiłkach. Mocna, gorzka herbata chroni błonę śluzową żołądka i jelit, co może pomóc podczas biegunek, zatruć i innych zaburzeń trawiennych. Eksperci zalecają okłady z herbaty na oczy. Zaparzone i ostudzone torebki przykłada się do zaczerwienionych, opuchniętych, podkrążonych oczu na około kwadrans i objawy przemęczenia znikają. Ze względu na wysoką zawartość fluoru picie herbaty wzmacnia zęby i działa przeciwpróchniczo. Herbata czarna zawiera sporą ilość antyoksydantów oraz polifenoli, które opóźniają procesy starzenia się organizmu.
Herbata cejlońska
Jedną z najpopularniejszych i najbardziej cenionych na świecie gatunków herbaty czarnej jest herbata cejlońska, czyli z dzisiejszej Sri Lanki, gdzie roślina ma znakomite warunki do wegetacji ze względu na ciepły klimat i odpowiednio dużą sumę opadów. Susz herbaciany może różnić się aromatem, smakiem oraz zawartością teiny w zależności od tego, na jakiej wysokości nad poziomem morza rosną liście, z których jest produkowany. Obecnie uprawy herbaty znajdują się w siedmiu regionach wyspy: Dimbula, Uda Pussellawa, Nuwara Eliya, Sabaragamuwa, Rahuna, Kandy i Uva.
Herbata z Cejlonu ma rozpoznawalną czerwono-brązową barwę, wyrazisty, pełny smak oraz aromat. Mimo postępu technologicznego zbiera się ją nadal w tradycyjny sposób i z największą dbałością, przez co zrywane są jedynie górne listki i pączek. Ręczny zbiór pozwala na kontrolę jakości produkcji i wyeliminowanie ryzyka uszkodzenia krzewów, co możliwe byłoby przy mechanicznym zbiorze. Na końcu odbywa się wybór najładniejszych listków, które posiadają najwięcej odpowiednich właściwości.
Herbata czarna liściasta cejlońska
Herbaty cejlońskie uważane są za to świetną alternatywę dla kawy, gdyż dzięki zawartości teiny bardzo dobrze pobudzają. Najlepiej, aby napar z czarnej herbaty cejlońskiej był sporządzany z całych liści, gdyż wtedy właśnie zachowuje najwięcej dobroczynnych właściwości. Dodawanie cukru i słodzików obniża pozytywne oddziaływanie herbaty na nasz organizm.
Najlepsza herbata cejlońska to taka, która jest świeża i odpowiednio przechowywana. Ze względu na to, że łatwo pochłania wilgoć i zapachy (co zmienia jej smak i zawartość przeciwutleniaczy) warto przechowywać ją w szczelnym pojemniku lub foliowym woreczku w lodówce. Aby otrzymać mocną, czarną herbatę, parzymy ją – w zależności od wielkości liści – trzy do pięciu minut. Zalewamy przegotowaną wodą o temperaturze 95-100 st. C. Jak uczą znawcy, należy najpierw rozgrzać naczynie lub kubek przepłukując go gorącą wodą, aby zimne naczynie już na wstępie nie schłodziło wody. Zawsze trzeba zamieszać herbatę po wlaniu wody i kolejny raz zanim zostanie podana. Słabszą herbatę uzyskujemy przez rozcieńczenie naparu, a nie przez krótsze zaparzanie.
