Borówka czernica to niewielka roślina występująca głównie w lasach iglastych na półkuli północnej, w tym w Europie, Ameryce Północnej i północnej Azji. W Polsce owoc jagody czarnej jest bardzo popularny, ale tylko nieliczni wiedzą, jak wiele ma do zaoferowania naszemu zdrowiu i urodzie. Dzięki borówce czernicy możemy być zdrowi, młodzi i mądrzy, co łącznie jest rzadko spotykane w naturze. Warto więc uwzględnić jagodę w bilansie codziennej diety, by poprawić kondycję organizmu.
Roślina zwana również borówką brusznicą, borówką bagienną, czarną lub europejską osiąga zwykle około 30 cm wysokości. Liście borówki czernicy mają długość 1-3 cm. Są pojedyncze, eliptyczne lub odwrotnie jajowate. Owoce to kuliste jagody o średnicy 5-10 mm o purpurowym kolorze, które są pokryte białym nalotem. Kwitnie w maju i czerwcu, a owoce dojrzewają w sierpniu i wrześniu.
Borówka czernica – właściwości
W Polsce borówkę czernicę najczęściej spotkamy w lasach świerkowych i sosnowych. W działaniach leczniczych wykorzystywane są jej liście i owoce. O dobroczynnym działaniu borówki czernicy decydują obecne w niej substancje czynne: antocyjany, garbniki, epikatechiny, cyjanidyny, flawonoidy, kwasy organiczne, kwas elagowy. Roślina zawiera witaminy z grupy B (szczególnie B1, B3 i B4), witaminę A i C oraz wapń, fosfor, potas i magnez.
Dzięki licznym związkom aktywnym borówka czernica wykazuje szerokie działanie, w tym moczopędne, odkażające na drogi moczowe, ściągające, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe, obniżające poziom cholesterolu, wspomagające krążenie obwodowe, rozszerzające naczynia krwionośne, przeciwmiażdżycowe, przeciwbakteryjne, wzmacniające działanie niektórych antybiotyków, a także poprawiające widzenie.
Owoc borówki czernicy – właściwości
Najwięcej składników aktywnych zawierają świeże owoce. Obróbka termiczna owoców powoduje znaczną utratę ich właściwości, dlatego najlepszym sposobem utrwalenia owocu jest zamrożenie bądź przygotowywanie syropu na zimno.
Obecne w składzie w borówki antocyjany uszczelniają i zwiększają wytrzymałość naczyń krwionośnych, hamując agregację płytek krwi i leukocytów, działają przeciwzapalnie, ułatwiają rozpuszczenie mikro zakrzepów, dzięki czemu znajdują zastosowanie w leczeniu schorzeń okulistycznych (m.in. zaburzenia widzenia po zmierzchu, retinopatia, katarakta, stany zapalne i osłabienia wzroku np. na skutek długiej pracy przy komputerze).
Borówka czernica może być wykorzystana w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, do płukania gardła. Obecne w owocach borówki czernicy resweratrol i taniny wykazują działanie przeciwnowotworowe. Badania kliniczne dowodzą również, że spożywanie owoców jagodowych może opóźniać starzenie się. Ekstrakt z borówki czernicy korzystnie wpływa na pracę mózgu, poprawiając procesy poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja.
Liść borówki czernicy na mięśniaki
Liście borówki czernicy znajdują się w składzie mieszanki ziół Ojca Klimuszki do leczenia mięśniaków macicy. Jeśli mięśniaki nie uzyskał jeszcze większych rozmiarów, napar z liści przyjmowany codziennie sprawi, że początkowo znikną krwawienia, a mięśniaki zaczną zanikać. Poprawa będzie widoczna już po kilku tygodniach. Na szczęście, mięśniaki to nowotwory niezłośliwe, które nie dają przerzutów. Tylko ułamek procenta z nich przekształca się w złośliwe mięsaki.
Owoc borówki czernicy – zastosowanie
Suszone owoce są stosowane tradycyjnie w biegunkach, szczególnie u dzieci. Dzięki zawartym w naparze garbnikom działają ściągająco i tonizująco na ścianę jelita, zmniejszają przepuszczalność błon śluzowych i ograniczają nadmierne wydalanie mas kałowych. Pozwalają także uniknąć odwodnienia w czasie rozwolnienia. Borówka czernica dobrze sprawdza się w przypadku zaparć, gdyż jej składniki wpływają na ogólną kondycję jelit, usprawniają ich pracę oraz poprawiają perystaltykę.
Zaletą borówki czernicy jest możliwość stosowania również w postaci suszu, kapsułek/tabletek, soku lub ekstraktu do picia, kropli i oleju, a także składnika kropli do oczu, kremów do twarzy, balsamów do ciała, szamponów do włosów, przetworów, soków i dżemów. W aptekach można znaleźć preparaty zawierające sproszkowane owoce czernicy, jego wyciągi bądź antocyjany pozyskane z tego owocu.
Liście borówki czernicy – działanie
Suszone liście mogą być stosowane jako środek moczopędny, zmniejszający stany zapalne pęcherza, łagodnie antybakteryjny, a także jako środek regulujący poziom cukru we krwi.
Suszone owoce oraz liście borówki czernicy można stosować w postaci naparu. Zalecaną przez producenta ilość zalewa się wrzątkiem. Po kilkunastu minutach napar przecedza się i po ostudzeniu wypija. W sklepach zielarskich dostępna jest herbata z borówki czernicy z wysuszonego owocu tej rośliny.
Borówka czernica – przeciwwskazania
Główne przeciwwskazania to nadwrażliwość na borówkę czernicę. Roślina stosowana w większych ilościach ma działanie przeciwpłytkowe i może wpływać na krzepliwość krwi, dlatego należy ją ostrożnie stosować z lekami przeciwzakrzepowymi, np. aspiryną. Niezalecane jest stosowanie owoców i liścia borówki czernicy u ciężarnych i karmiących kobiet.
Borówkę czarną należy stosować z umiarem, a w przypadku gotowych produktów zgodnie z zaleceniami na opakowaniu. Nadmierne i zbyt długie przyjmowanie preparatów z tej rośliny może mieć poważne skutki zdrowotne w postaci anemii czy żółtaczki. Mogą wystąpić reakcje alergiczne lub typowe objawy zatrucia pokarmowego, np. wymioty, nudności, biegunka.
