Portugalska herbata, czyli herbata z Azorów. Jakie są jej właściwości?

Choć w Portugalii królują napary ziołowe, kraj ten posiada plantacje herbaty na wyspach wulkanicznych Archipelagu Azorskiego. Początki upraw tej rośliny sięgają XIX wieku i mają bardzo ciekawą historię. Portugalska herbata jest eksportowana do wielu krajów, nie tylko europejskich. Ma bogaty smak i aromat kształtowany przez oceaniczną bryzę i wyspiarskie warunki klimatyczne. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się:

• w jakich herbatach gustują Portugalczycy;
• jaka jest historia azorskich plantacji;
• jakie rodzaje herbaty są towarem eksportowym Portugalii;
• jak je przyrządzić;
• w jaki sposób i w jakich regionach uprawiana jest azorska herbata;
• jak zaparzają ją Portugalczycy.

Zajrzyj także do działu Herbata od A do Z, aby zapoznać się z innymi ciekawostkami na temat tego napoju.

Jaką herbatę piją w Portugalii?

Herbata nie jest narodowym napojem Portugalczyków, choć mogłoby wydawać się inaczej. Od wieków prym wiedzie tam kawa, która uznawana jest niemalże za świętość w tym kraju. Mała czarna króluje w Portugalii. A herbata? Jest napojem zdecydowanie niedocenianym. W 99%. przypadków spożywana jest na problemy żołądkowe. W Portugalii dominują herbatki ziołowe, które stosuje się na różnego rodzaju dolegliwości. Na tamtejszym rynku można bez problemów nabyć różne ich rodzaje, ponieważ takie jest zapotrzebowanie lokalnych konsumentów. Za to w supermarketach trzeba się natrudzić, aby kupić dobrą, czarną herbatę. W mniejszych sklepach bywa to niemożliwe, ponieważ herbaciany asortyment w Portugalii bazuje głównie na mieszankach ziołowych i prozdrowotnych. W miastach poszukiwanie portugalskiej herbaciarni z prawdziwego zdarzenia jest daremne i choć można w nich natrafić na tzw. domy lub salony herbat, nie należy oczekiwać, że głównym specjałem takiego miejsca będzie ten aromatyczny napój. Podaje się w nich kawę i krajowe słodycze. Przeciętny Portugalczyk nie ma w domu czajnika, a wodę do zaparzania ziołowych specjałów gotuje w garnku. Najpopularniejsze w tym kraju są herbaty:

• lipowa;
• rumiankowa;
• z melisy;
• miętowa;
• zielona;
• z werbeny;
• owocowa: jabłkowo-cynamonowa lub z owoców leśnych;
• cytrynowo-imbirowa;
• z trawy cytrynowej;
• hibiskusowa;
• ze skrzypu.

Popularne w Portugalii są także mieszanki ziołowe, które stosuje się na różne dolegliwości oraz na wzmocnienie organizmu. Można tu wymienić napary wspierające układ odpornościowy, herbatki odchudzające, pomagające w walce z cholesterolem czy poprawiające kondycję włosów, skóry i paznokci. Zioła wykorzystywane są także w walce ze stresem oraz z bezsennością. Portugalczycy wszystkie napary, czy to herbaciane, czy ziołowe, określają jednym słowem „chá”, które oznacza herbatę.

Historia portugalskiej herbaty

Przeciętny Portugalczyk nie interesuje się plantacjami herbacianymi w jego kraju. Albo o nich nie wie, albo są mu zupełnie obojętne. Wynika to zapewne z tego, że nie pija się często tradycyjnej herbaty w Portugalii. Historia tego napoju jest jednak bardzo ciekawa i sięga XIX wieku. Zanim herbata pojawiła się w Portugalii, a dokładniej na Azorach, głównym towarem eksportowym tego kraju były pomarańcze. W wyniku nagłej zarazy, która poraziła drzewa pomarańczowe, kraj musiał znaleźć inne źródło zarobkowania. Ta się złożyło, że kilkadziesiąt lat przed tym wydarzeniem król Portugalii Joao VI, który zmuszony był opuścić swój kraj w wyniku inwazji wojsk napoleońskich, otrzymał od Cesarza Chin nasiona herbaty. Posadzono je w Rio de Janeiro, gdzie rezydował dwór królewski, skąd później sprowadzono sadzonki na wyspę São Miguel. Rośliny pielęgnowane pod czujnym okiem ekspertów chińskich przyjęły się w tym miejscu i dały początek herbacianym plantacjom. Ich uprawę rozpoczęto w 1820 roku po powrocie Jana VI do Portugalii. Produkcja herbaty na Azorach rozwijała się prężnie do czasu I Wojny Światowej, która negatywnie odbiła się na portugalskich plantacjach. W 1966 r. ich liczba z 14 zmniejszyła się do 5. Dzisiaj na wyspie można znaleźć jeszcze pozostałości odmian przywiezionych z Chin, lecz od lat 50. XX wieku uprawia się tam krzewy pochodzące z Indii – głównie herbatę Assam. Obecnie najsłynniejszą herbacianą fabryką jest Chá Gorreana – działa od 1883 roku i jest najstarsza w Europie. Herbata z Azorów eksportowana jest głównie do kontynentalnej części Portugalii, Niemiec, USA, Kanady, Austrii, Francji, Włoch, Brazylii, Angoli i Japonii.

Portugalska herbata – rodzaje

Można wyróżnić dwa rodzaje portugalskiej herbaty – czarną i zieloną.

Herbata czarna	Herbata zielona
wytwarzana z końcowego pąka i pierwszych liści,	wytwarzana z 3 górnych liści krzewu herbacianego,
zbierana na początku sezonu, w okresie od marca do maja,	zbierana w okresie letnim,
owocowy aromat, wyrazisty smak, napar o kolorze miedzi,	delikatny aromat, intensywny smak, lekko brązowy napar,
idealna na popołudnia.	odpowiednia na każdą porę dnia.

Jak przyrządzić portugalską herbatę?

Parzenie herbaty portugalskiej nie jest skomplikowane. Czarna herbata pochodząca z Azorów charakteryzuje się mocnym, wyraźnym smakiem. Jej aromat jest słodkawy, lekko owocowy i kojarzy się z zapachem śliwek lub rodzynek. Tego typu herbatę przygotowuje się w imbryku przy użyciu wody o temperaturze 100°C. Herbata zielona bogata jest w garbniki i antyoksydanty. Należy zaparzać ją pod przykryciem w wodzie, której temperatura oscyluje między 70 a 80°C. Aby herbata działała pobudzająco, parzy się ją maksymalnie 3 minuty. Jeśli trwa to dłużej, napój zyskuje właściwości uspokajające.

Herbata z Azorów – ciekawostki

W Europie dobrze znana jest herbata po turecku. Na uwagę zasługuje także ta z Portugalii, ponieważ charakteryzuje się bogatą historią, ciekawym smakiem i aromatem. Warto poznać ją bliżej choćby z uwagi na mało znane, ale interesujące fakty o uprawach i plantacjach. Region Ribeira Grande, w którym znajduje się najsłynniejsza azorska fabryka Chá Gorreana, jest królestwem herbaty portugalskiej. Ciekawostki na temat tego napoju dotyczą przede wszystkim sposobu uprawy oraz warunków, w jakich wzrastają herbaciane krzaczki. Hodowane są w obszarze wyspiarskim, w związku z czym nieustannie muska je słona bryza oceaniczna. Uprawiane są na glebach nieskażonych nawozami, co sprawia, że azorskie herbaty są ekologiczne i w pełni organiczne. Choć ich smak może nie przypaść do gustu niektórym wielbicielom tego napoju, należy docenić fakt, że rośliny mogą rozwijać się w warunkach naturalnych, bez użycia środków chemicznych. Przed I Wojną Światową na Azorach produkcja herbaty kwitła na kilkunastu plantacjach. Do dnia dzisiejszego przetrwały dwie fabryki, choć niektórzy nie wiedzą, że poza Chá Gorreana istnieje także Chá Porto Formoso. Ta pierwsza działa już od 139 lat i jest prowadzona obecnie przez piąte pokolenie właścicieli. Jej produkty eksportowane są do wielu miejsc na świecie. Fabrykę można zwiedzać – obejrzeć maszyny używane do wytwarzania herbat, kupić pamiątki, zjeść słodką przekąskę czy skosztować lokalnych, aromatycznych naparów. Z kolei fabryka Chá Porto Formoso działała od 1920 do 1980 r., po czym została zaniedbana i porzucona. Nowi właściciele dokonali rewitalizacji terenu i otworzyli go dla zwiedzających w 1998 roku. Obok działalności turystycznej, produkuje się tu niewielkie ilości herbat, głównie dla potrzeb lokalnych.

Parzenie herbaty – sposoby Portugalczyków

Portugalczycy traktują tradycyjną herbatę nieco po macoszemu. Preferują napary ziołowe, które spożywają w celach leczniczych i wzmacniających organizm. Nic zatem dziwnego, że parzenie herbaty przebiega u nich inaczej niż wśród smakoszy tego typu napojów. Wynika to po prostu ze stylu życia Portugalczyków. Zdarza się, że zaparzają herbatę w torebce bezpośrednio w czajniku elektrycznym, w którym co jakiś czas regularnie ją podgrzewają. Część osób przygotowuje w ten sposób napój, z którego korzysta przez cały dzień, gotując kilka razy jedną i tę samą porcję herbaty. Inna portugalska metoda sporządzania tego napoju polega na zalewaniu herbaty niezagotowaną, letnią wodą. Bywa, że zaparza się ją w kubku, który wypełniony jest wrzątkiem jedynie do połowy. Resztę uzupełnia się zimną wodą z kranu. Niektórzy Portugalczycy, niedysponujący czajnikiem, używają mikrofalówki, aby w szybki sposób przygotować dla siebie nieco herbacianego naparu. Wstawiają do niej kubek z porcją roślinnego suszu zalanego wodą z kranu i włączają urządzenie.

Najczęściej zadawane pytania