Czaga (huba brzozowa) – właściwości i działanie błyskoporka podkorowego

Hej, chłopcy i dziewczęta (i dziewczęta)
Niech każdy zapamięta (zapamięta)
Że huba to jest grzyb (co rośnie na pniu)
I hubę też się tańczy (na ten rytm)

Ten nieco humorystyczny tekst napisał Wiesław Dymny – plastyk, poeta, prozaik, scenarzysta, aktor, satyryk, współtwórca Piwnicy pod Baranami, mąż Anny Dymnej. Śpiewało się go do melodii Phila Medley’a i Berta Russell’a na obozach harcerskich, dzięki czemu każdy z obozowiczów wiedział, że huba to po prostu grzyb.

Jak wygląda huba brzozowa?

Okazuje się, że to grzyb nie byle jaki – niektórym z gatunków hub przypisuje się nawet właściwości antynowotworowe. Jednym z takich wyjątkowych grzybów jest huba brzozowa – czaga (Inonotus Obliquus – błyskoporek podkorowy) – grzyb pasożytniczy, wyglądający jak guzowate narośla na korze. Działa ponoć przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i wzmacniająco. Wpływa na odporność organizmu, pobudzając wytwarzanie interferonu, substancji przeciwwirusowej, obecnej u ludzi i zwierząt. Uważa się, że to właśnie wirusy przyczyniają się do powstawania niektórych nowotworów i dlatego wyciągi z huby brzozowej mogą mieć wpływ na leczenie chorób nowotworowych oraz wirusowych.

Błyskoporek podkorowy

Huba brzozowa, czyli błyskoporek podkorowy nazywany jest również w Polsce włóknouszkiem ukośnym, błyskoporkiem ukośnym, hubą ukośną, czarną hubą brzozową i czagą.

Grzyb czaga, czyli huba brzozowa pojawia się już w jednym z najstarszych, pochodzących z V wieku p.n.e., zachowanych zabytków piśmienniczych medycyny starożytnej Grecji: „Corpus Hippocraticum”. Według tradycji przypisywany jest on Hipokratesowi z Kos. Dziś wiemy, że jest zbiorem rozpraw wielu anonimowych autorów należących do różnych szkół medycznych. W dziele tym zalecano stosowanie miąższu huby do leczenia ran. Wzmianki o trujących i leczniczych grzybach (w tym o hubie brzozowej) znajdują się również w pracach Teofrasta z Eresos, Aemiliusa Macera z Werony, Pliniusza Starszego oraz Pedaniusa Dioscoridesa.

Medycyna ludowa zna właściwości huby brzozowej od co najmniej XVI wieku. Jednym z pierwszych opisów jej zastosowania przez mieszkańców dzisiejszej Ukrainy pochodzi z 1880 roku. Czagę stosowali również Chantowie (dawniej „Ostiacy”, w staroruskich kronikach zwało się ich: „Jurgowie”) zamieszkujący zachodnią Syberię. Również Buriaci, czyli naród mongolski zamieszkujący północną Azję, stosował od dawien dawna herbatę z huby brzozowej.

Wszyscy oni stosowali napary z czagi – w tym wypadku syberyjskiej, w celu poprawy samopoczucia, odtrucia organizmu i zapobieganiu chorób. Leczono nią m.in. wrzody żołądka i dwunastnicy, dolegliwości wątroby i schorzenia jelit.

Właściwości lecznicze herbaty z czagi

Na początku drugiej połowy XIX wieku hubą brzozową zainteresowało się nawet lecznictwo oficjalne. Napar z huby brzozowej zalecany był przez ministerstwo zdrowia ZSRR, jako środek wspomagający leczenie raka oraz w prewencji. Huba najskuteczniejsza miała być w walce z nowotworem żołądka i płuc. Zresztą hubę brzozową stosuje się do dziś na Syberii. Napar z niej jest szczególnie popularny wśród leśników, myśliwych i zbieraczy grzybów i jagód.

Czaga syberyjska

Tak zwaną „herbatkę po buriacku” przygotowuje się w następujący sposób: do czarnej, mocnej herbaty, wsypujemy nieco popiołu ze spalonej huby brzozowej. Taki dodatek ma wg Buriatów gwarantować dobre zdrowie.

Czaga – jak przygotować napar?

Warto wspomnieć, że czagę polecał również Ojciec Andrzej Czesław Klimuszko. Mieszankę czarnej huby brzozowej (błyskoporek podkorowy) i białej (białoporek brzozowy) zalecał właśnie w przypadku chorób nowotworowych. Według jego przepisu, należało stosować wywar z 0,5 kg czarnej i 0,5 kg białej huby brzozowej startej się na mąkę i zmieszanej razem. Kopiastą łyżkę tej mieszanki gotowało się przez 10 min w szklance wody i odstawiało na 30 min. Po przecedzeniu, należało pić ją trzy razy dziennie po szklance – 20 min. po posiłku.

Jak stosować hubę brzozową?

Współcześnie uważa się, że huba brzozowa ma bardzo cenne właściwości lecznicze: oczyszczające, wzmacniające, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, obniżające ciśnienie krwi, regulującą poziom cukru we krwi, osłaniające i odtruwające wątrobę, stabilizujące pracę układu odpornościowego, przeciwutleniające, przeciwpotowe i przeciwgorączkowe.

Uważa się, że huba brzozowa normalizuje pracę systemu immunologicznego – wzmacnia go wypadku osłabienia i osłabia w wypadku pobudzenia, co ma szczególnie duże znaczenie w chorobach o podłożu autoimmunologicznym. Huba brzozowa jest bardzo silnym antyutleniaczem i zawiera wartościowe składniki odżywcze. Substancje znajdujące się w hubie stymulują szpik kostny do wytwarzania makrofagów. Ekstrakt z huby poprawia funkcjonowanie mózgu, pamięci i zdolności do uczenia. Jest pomocny przy astmie i obniża poziom cukru we krwi.

Uwaga

Wiele autorytetów medycznych ma odmienne zdanie co do zalet huby brzozowej. Wypowiadali się w tej sprawie na łamach prasy lekarze i naukowcy z wielu klinik w Polsce,  m.in. dr Janusz Meder, onkolog, prezes Stowarzyszenia „Polska Unia Onkologii” na łamach „SuperNowości24” (http://supernowosci24.pl/huba-brzozy-z-naiwnosci-nie-wyleczy/). Stwierdził on: „O wyciągu z huby słyszymy w onkologii od lat. Zmieniają się tylko nazwy specyfików. Nikt mi przez 42 lata pracy w zawodzie onkologa nie udowodnił, że dzięki różnym cudownym lekom można wyleczyć się z raka.” w gazecie czytamy również, że „Doktor dodaje, że nie ma żadnych badań, które mogłyby potwierdzić cudowne właściwości wyciągu z huby. Uważa, że taki „lek” może także zaszkodzić, gdy jest stosowany jako wspomaganie leczenia onkologicznego, a nie zamiast. Może bowiem zaburzyć terapię. Nikt nigdy nie zbadał interakcji pomiędzy takimi specyfikami a onkologicznym leczeniem.”

Również prof. Halina Wysokińska z Zakładu Biologii i Botaniki Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi uważa, że huba brzozowa jest nieskuteczna i może być szkodliwa. W tekście „Herbatka z huby zamiast leczyć raka może zabić” opublikowanym na portalu www.dziennikzachodni.pl (http://www.dziennikwschodni.pl/kraj-swiat/herbatka-z-huby-zamiast-leczyc-raka-moze-zabic,n,1000084318.html) czytamy, że „jej zdaniem nie ma żadnych badań klinicznych, które potwierdziłyby skuteczność huby jako środka antynowotworowego lub też wspomagającego walkę z rakiem. Przedawkowanie huby i długotrwałe jej może okazać się zgubne dla wątroby – przestrzega profesor.”

Artykuł przygotowany przy udziale partnera strony.