Adaptogeny stają się coraz bardziej popularne wśród osób szukających naturalnych sposobów na poprawę zdrowia i równowagi organizmu. Choć koncepcja adaptogenów jest znana od tysięcy lat w tradycyjnej medycynie, dopiero niedawno zaczęto prowadzić badania naukowe, które potwierdzają ich działanie.
Czym są adaptogeny?
Adaptogeny to naturalne substancje roślinne, które wspierają organizm w walce ze stresem, wspomagając jego zdolność do adaptacji w trudnych warunkach. Termin „adaptogen” został wprowadzony przez rosyjskiego naukowca Nikołaja Łazarewa w latach 40. XX wieku, a dalsze badania nad ich właściwościami prowadził dr Izrael Brechman.
Czytaj więcej: Adaptogeny – co to
Zgodnie z definicją, adaptogeny muszą spełniać trzy kluczowe kryteria:
- Niespecyficzne działanie: Pomagają w utrzymaniu prawidłowych procesów wzmacniania ogólnej odporności organizmu na stresory fizyczne, chemiczne i biologiczne.
- Normalizacja funkcji organizmu: Adaptogeny wpierają organizm w prawidłowych procesach przywrócenia i utrzymania równowagi w ciele, działając regulacyjnie na układ hormonalny, immunologiczny i nerwowy.
- Bezpieczne stosowanie: Adaptogeny nie mogą wykazywać toksycznego działania ani powodować poważnych skutków ubocznych.
Najpopularniejsze adaptogeny
Żeń-szeń azjatycki (żeń-szeń Panax) – zdecydowanie najbardziej popularny, często stosowany, z wieloletnią tradycją w medycynie naturalnej wschodu. Związki aktywne tej niezwykłej rośliny wspomagają utrzymanie prawidłowej pracy układu odpornościowego, stanowią naturalne źródło antyoksydantów a dodatkowo przyczyniają się do zachowania dobrej kondycji fizycznej i umysłowej. Korzeń żen-szenia to popularny składnik suplementów dla zachowania wydajności poznawczej, witalności organizmu, utrzymania sprawności i kondycji seksualnej.
Różeniec górski (Rhodiola rosea) – przyjaciel naszego układu nerwowego. Ekstrakt z różeńca górskiego znany jest przede wszystkim, ze swoich właściwości antystresowych, poprawiających wydolność fizyczną i umysłową, redukujących zmęczenie oraz regulujących funkcje układu nerwowego.
Shilajit (potocznie znany jako Mumio) – w tradycyjnych praktykach dbałości o zdrowie bliskiego wschodu, czy w medycynie chińskiej, uważa się, że żywica skalna mumio posiada szerokie spektrum właściwości prozdrowotnych. Bogactwo minerałów i związków aktywnych mumio, może wykazywać właściwości, wspierające zdrowie stawów, układu immunologicznego, prawidłowej regeneracji, oczyszczania i poprawy zdolności adaptacyjnych.
Lakownica żółtawa (grzyb reishi) – symbol zdrowia, długowieczności i dobrej kondycji. Grzyb ceniony przez setki lat w medycynie chińskiej, przede wszystkim dzięki wysokiej zawartości związków aktywnych. Reishi – wspomaga odporność, reguluje reakcje stresowe, wspiera zdrowie serca, układ krążenia, oraz działa antyoksydacyjnie. Jednak ! Jeżeli sięgasz po suplementy zawierające w swym składzie grzyb reishi – dopytaj o źródła z jakich pochodzą, ponieważ to grzyby dziko rosnące wykazują lepsze właściwości prozdrowotne.
Eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus) – inaczej znany jako żeń-szeń syberyjski. Kolejny sprzymierzeńcem dobrego nastroju, wspomagający funkcje poznawcze i umysłowe. Korzeń eleuterokoka dodatkowo przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu cukru we krwi, ma dobroczynny wpływ na utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi, wspiera system odpornościowy i utrzymanie zdolności adaptacyjnych.
Łopian większy (Arcticum lappa) – a przede wszystkim jego podziemne części, niezwykle znane i cenione, w medycynie bliskiego wschodu. Korzeń łopianu większego dzięki zawartości inuliny, wspomaga prawidłową perystaltykę jelit, stanowi doskonałą pożywkę dla naszej mikroflory bakteryjnej, a dodatkowo wspomaga utrzymanie prawidłowego poziomu cukry we krwi i utrzymania komfortu trawienia. Związki aktywne korzenia łopianu, będą wspomagały prawidłową – bezpieczną detoksykację, zdrową odporność i piękną kondycję naszych włosów, skóry i paznokci.
Jodła Biała (Abies Pectinata) – źródło m.in bioprzyswajalnego żelaza, cynku, magnezu, miedzi, witamin z grupy B, które korzystnie wspomogą Twoją odporność, poziom energii, koncentrację, a dodatkowo dzięki właściwościom fitoncydów – związków chemicznych wytwarzanych przez rośliny wyższe, wspomaga prawidłową odporność i zdrowie dróg oddechowych. Ekstrakty wodne Jodły Białej, są wykorzystywane w krajach Azji, dla wspomagania prawidłowej formuły krwi, wspomaganiu przy terapii anemii, czy dla utrzymania prawidłowej gęstości tkanki kostnej.
Jak działają adaptogeny?
Mechanizm działania adaptogenów polega głównie na ich wpływie na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), która jest odpowiedzialna za regulację odpowiedzi organizmu na stres. Adaptogeny normalizują funkcje tej osi, zmniejszając wydzielanie kortyzolu i wspomagając adaptację do stresu. Niektóre adaptogeny mogą również wpływać na utrzymanie prawidłowych poziomów neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina, co może tłumaczyć ich korzystny wpływ na nastrój i samopoczucie .
Korzyści zdrowotne wynikające z stosowania adaptogenów
- Redukcja stresu i poprawa samopoczucia
Stosowanie adaptogenów jest związane z poprawą reakcji organizmu na stres. Działają one jak regulator stresu, pomagając utrzymać równowagę hormonalną i zapobiegając nadmiernemu wydzielaniu kortyzolu. - Wsparcie układu odpornościowego
Wiele adaptogenów ma właściwości immunomodulujące, co oznacza, że mogą wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Żeń-szeń i różeniec górski są szczególnie cenione za ich zdolność do wspierania odporności organizmu . - Poprawa wydolności fizycznej i psychicznej
Adaptogeny, takie jak różeniec górski czy ashwagandha, mają właściwości wspierające wytrzymałość fizyczną, koncentrację i zdolności poznawcze, co jest szczególnie przydatne dla osób prowadzących intensywny tryb życia. - Ochrona przed stresem oksydacyjnym
Większość adaptogenów zawiera silne przeciwutleniacze, które wspierają organizm w walce z wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym, chroniąc organizm przed przedwczesnym starzeniem się komórek.
Bezpieczeństwo i skutki uboczne
Adaptogeny są generalnie dobrze tolerowane i bezpieczne do stosowania w długim okresie. Niemniej jednak, jak każdy suplement, mogą powodować pewne skutki uboczne, zwłaszcza przy niewłaściwym dawkowaniu. Na przykład, stosowanie żeń-szenia w nadmiernych ilościach może prowadzić do bezsenności lub podwyższonego ciśnienia krwi .
Zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania adaptogenów, zwłaszcza jeśli przyjmujesz inne leki lub masz przewlekłe schorzenia.
Adaptogeny stanowią doskonałą alternatywę dla osób szukających naturalnych sposobów na wspieranie zdrowia w obliczu codziennych wyzwań. Warto zatem bliżej przyjrzeć się ich działaniu i korzyściom, które mogą przynieść.
Źródła:
- PubMed: Badania nad ashwagandhą, różeniec górskim i żeń-szeniem.
- Biolit Europe: Informacje na temat właściwości roślin adaptogennych.
- Inne recenzowane publikacje medyczne dotyczące działania adaptogenów.
- ARCINIAK, Agnieszka, NEMECZEK, Sylwia, WALCZAK, Klaudia, WALCZAK, Patrycja, MERKISZ, Konrad, GRZYBOWSKI, Jakub, GRZYWNA, Natalia, JASKUŁA, Karolina & ORŁOWSKI, Władysław. Adaptogens – use, history and future. Late-onset Pompe disease – literature review and summary of current knowledge. Quality in Sport. 2023;9(1):19-28. eISSN 2450-3118. DOI
- https://dx.doi.org/10.12775/QS.2023.09.01.002
- https://apcz.umk.pl/QS/article/view/41707
Artykuł przygotowany przez partnera strony.
