Dzięki swoim pięknym, różowym kwiatom, macierzanka doskonale prezentuje się w ogrodach i na skalniakach. Zapominamy jednak, że roślina ta posiada właściwości lecznicze a nawet… magiczne.
Wyjątkowe właściwości macierzanki znane były od dawna. Kąpiele w wywarze z macierzanki zalecano legionistom rzymskim – dla wzmocnienia męskości. Pomagać miała również kobietom – przyciągać męża. Pomocna była również ponoć w egzorcyzmach.
Macierzanka piaskowa
Macierzanka najchętniej rośnie na słonecznych, suchych miejscach, na łąkach i pastwiskach, przy drogach, skarpach i na skałach. Rośnie lepiej na glebach wapiennych, toleruje jednak odczyn kwaśny, neutralny lub zasadowy gleby. Nie lubi zacienienia. Spotyka się ją w wielu zakątkach świata, między innymi w Azji, Ameryce Północnej oraz na kontynencie europejskim. Występuje w ponad 300 gatunkach, część z nich ma właściwości lecznicze.
Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum) to niewielka krzewinka osiągająca wysokość 10 – 30 cm. Rośnie gęsto – tworzy zwarte darnie. Jej łodyga pokryta jest drobnymi liśćmi, ma różowo-fioletowe kwiaty. Kwitnie od czerwca do września.
Surowcem zielarskim są wysuszone kwitnące pędy. Zbieramy je gdy zakwitną, w pogodne dni, po obeschnięciu rosy. Kwitnące pędy ścinamy na takiej wysokości, aby w suszu nie znalazły się zdrewniałe i pozbawione liści części. Suszymy je w zacienionym i przewiewnym pomieszczeniu.
Macierzanka zastosowanie
Macierzankę stosuje się w problemach z drogami oddechowymi (szczególną uwagę na macierzankę powinni zwrócić palacze – usuwa złogi i pyły osadzające się na drogach oddechowych podczas palenia), przy zaburzeniach trawienia, przy stanach zapalnych, pomaga kobietom przy dolegliwościach kobiecych oraz wzmacnia organizm.
Macierzanka na trądzik
Macierzanka, dzięki silnym właściwościom bakteriobójczym oraz ściągającym doskonale leczy i regeneruje skórę. Właściwości przeciwzapalne naparu z macierzanki wynikają z wysokiej zawartości fenoli i garbników. Jest to skuteczny środek na okłady na zranienia skóry, wrzody i oparzenia. Macierzanka doskonale spisuje się również przy leczeniu trądziku – przemywa się nią zmienioną skórę. Dobrze neutralizuje również świąd po zaczerwienienie ukąszeniach przez owady. Naparem macierzanki dobrze również spłukiwać głowę po umyciu włosów – działa odkażająco, pomaga przy łojotoku i grzybicy skóry głowy.
Macierzanka właściwości lecznicze
Na oskrzele
Napar z macierzanki ma działanie wykrztuśne – wspomaga produkcję śluzu i pobudza ruchy rzęsek nabłonka dróg oddechowych. Łagodzi suchym i męczący kaszel. Jest polecana dla palaczy i chorych na przewlekłe nieżyty oskrzeli, skutecznie oczyszcza drogi oddechowe i odkaża je. Działa tak zarówno napar, jak i inhalacje z macierzanki.
Na miesiączkę
Zaleca się ab przy bolesnych miesiączkach pić herbatkę z macierzanki – działa rozkurczowo i rozluźniająco. Niweluje również bóle głowy, a czasami – migreny. Doskonale sprawdza się w tym przypadku kąpiel w wywarze z macierzanki. Przygotowujemy ją w prosty sposób: 200 g suszu macierzanki zalewamy trzema litrami wrzątku i odstawiamy na 20 minut. Napar przecedzamy do wanny z wodą, kąpiel nie powinna mieć więcej niż 38°C. W kąpieli przebywamy nie więcej niż 10-15 minut – wtedy działa wzmacniająco na organizm, łagodzi nerwobóle i dolegliwości skórne.
Na ból
Łagodzi ból wspomniana powyżej kąpiel w naparze z macierzanki. Pomagają na dolegliwości bólowe również okłady z macierzanki, a to dzięki przeciwzapalnym i odkażającym właściwościom flawonoidów i olejku eterycznego. Aby złagodzić bóle reumatyczne, nerwobóle i stłuczenia po urazach robimy gorące okłady z naparu na bolące miejsca.
Na wzdęcia i problemy z trawieniem
Macierzanka pomaga na niedokwaśność i wzdęcia. Dzięki wysokiej zawartości olejku eterycznego i garbników macierzanka pobudza wydzielanie soków trawiennych, korzystnie wpływa również na pracę wątroby. Dzięki hamowaniu rozwoju bakterii i nadmiernej fermentacji w przewodzie pokarmowym działa wiatropędnie.
Odkaża błony śluzowe
Wywar z macierzanki doskonale nadaje się do płukania jamy ustnej w przypadku infekcji błon śluzowych lub gardła – ma działanie odkażające, bakteriobójcze i ściągające. Napar z macierzanki dobrze sprawdza się także, użyty do nasiadówek i przemywania okolic intymnych, w razie świądu lub upławów.
Macierzanka w kuchni
Susz macierzanki stosuje się jako przyprawę do różnych potraw – zwłaszcza mięsnych. Często mylona jest z tymiankiem. Macierzanka szczególnie popularna jest we Francji – przyprawia się nią królicze mięso.
Napar z ziela macierzanki piaskowej
Jedną łyżkę stołową suszu macierzanki zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 15 minut. Przecedzamy i pijemy trzy razy dziennie przed jedzeniem jako środek wykrztuśny albo po jedzeniu – dla lepszego trawienia. W przypadku schorzeń górnych dróg oddechowych możemy dodać łyżkę miodu.
Stężony napar do stosowania zewnętrznego
Dwie lub trzy łyżki macierzanki zalewamy połową litra gorącej wody. Podgrzewamy pod przykryciem do zagotowania. Odstawiamy na 15 minut aż naciągnie, przecedzamy. Esencję stosujemy do obmywania ran i kompresów na zmienione miejsca skóry oraz do płukania ust.
