Saponiny to związki chemiczne wytwarzane przez wiele roślin (m.in. przez herbatę) oraz przez niektóre organizmy morskie. Wykazują zdolność obniżania napięcia powierzchniowego roztworów wodnych. Pienią się w wodzie jak mydło (z łac. sapo – mydło), dlatego organy roślinne bogate w saponiny stosowano jako namiastkę mydła, do prania.
Mają działanie lecznicze: moczopędne, wykrztuśne, wzmagają wydzielanie śluzu, wzmagają procesy wchłaniania składników pokarmowych z jelit do krwi, działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, pierwotniakobójczo, przeciwgrzybicznie i przeciwwirusowo, pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, żółci i soku jelitowego. Mogą wpływać na poziom cholesterolu. Nasilają trawienie tłuszczów.
Saponiny występują najczęściej w skórce łodyg i owoców oraz w korzeniach, m.in. takich roślin jak: oliwki, żeń-szeń, soja, aloes, hibiskus, lukrecja i herbata. Surowce roślinne zawierające saponiny dodaje się do mieszanek ziołowych o działaniu moczopędnym, napotnym, przeciwmiażdżycowym oraz pobudzającym procesy metaboliczne.
