Hibiskusów jest wiele, składają się na nie krzewy i rośliny zielne zaklasyfikowane do rodziny ślazowatych. Liście hibiskusów mają rozmaite kształty od prostych kolistych do lancetowatych z ząbkowanym zakończeniem brzegów liścia. Ich kwiaty są duże, o kształcie trąbki, z pięcioma płatkami, w kolorach od różowego poprzez czerwony do żółtego o szerokości od 4 do 15 cm.
W strefie umiarkowanej najczęściej spotykany jest Hibiscus syriacus (zwany Różą Althei lub Różą Szarona). W rejonach tropikalnych najczęściej występuje Hibiscus rosa-sinensis. Jeden z gatunków hibiskusa, znany jako kenaf (Hibiscus cannabinus) jest powszechnie używany jako roślina jadalna – do przyrządzania naparów – szczególnie w Egipcie, Sudanie (tzw. karkade) oraz na Karaibach. Herbatkę przyrządza się też z kwiatów Malwy Sudańskiej, nazywanej również Ketmią Szczawiową (Hibiscus sabdariffa).
Jest wiele rodzajów hibiskusa, znany jest praktycznie w większości krajów świata (nawet w Polsce hoduje się go w przydomowych ogródkach). Nie tylko pięknie wygląda, ale bardzo pożyteczny dla organizmu.
Hibiskus jest źródłem antocyjanów, polifenoli i flawonoidów, czyli związków opóźniających starość i chroniących organizm przed infekcjami. Zawiera witaminę C i kwasy organiczne. Liście hibiskusa są bogate w karoteny, sterole i błonnik, korzenie w saponiny, a nasiona w błonnik i nienasycone kwasy tłuszczowe. Napary z kwiatów hibiskusa obniżają ciśnienie skurczowe i rozkurczowe, wspomagają organizm w walce z cholesterolem. Regulują pracę wątroby, a dzięki polifenolom – zwalczającym wolne rodniki. Antocyjaniny, nadające purpurową barwę kielichom kwiatowym hibiskusa, działają przeciw nowotworowo. Hibiskus działa przeciwzapalnie, przeciwskurczowo, antybakteryjnie, moczopędnie, lekko przeczyszczająco i zwiększa możliwości zapamiętywania.
Z hibiskusa przyrządza się dżemy i galaretki, używa do aromatyzowania sosów i deserów, wytwarza różnego rodzaju napoje: od soków, poprzez syropy, aż po wina. Liście hibiskusa można wykorzystać także do sałatek lub mięsnych potraw. Najcenniejszą, bo zawierającą najwięcej wartościowych składników, częścią rośliny są kwiaty, z których przyrządza się doskonałe herbatki.
Napar z suszonych kwiatów hibiskusa ma bardzo specyficzny, kwaśny smak. Ma orzeźwiające właściwości, intensywnie czerwoną barwę oraz wyjątkowy i niepowtarzalny aromat. Między innymi ze względu na kolor i kwaskowaty smak hibiskus jest podstawowym składnikiem większości herbatek owocowych.
Hibiskus – zastosowanie
W medycynie ludowej krajów arabskich, napar z hibiskusa jest stosowany w celu wspomagania organizmu w walce z wieloma chorobami. Obniża ciśnienie tętnicze krwi, rozluźnia mięśnie gładkie, które budują między innymi ściany przewodu pokarmowego, działa przeciwbakteryjnie, żółciopędnie i przeciwmiażdżycowo. Przyspiesza przemianę materii i jest moczopędny.
Napar z hibiskusa poleca się osobom z zakażeniami przewodu pokarmowego oraz skóry, gdyż skutecznie hamuje wzrost bakterii, które przyczyniają się do rozwoju zakażeń. W herbacie z hibiskusa znajduje się wiele substancji o działaniu przeciwutleniającym, m.in. fenole. Dlatego regularne spożywanie produktów z hibiskusa obniża ryzyko rozwoju nowotworów.
Herbata z hibiskusa
Herbata z hibiskusa sprawdza się poza tym jako środek stymulujący odporność organizmu. Zawiera dużo witaminy C a zawarte w niej antocyjany wspomagają procesy regeneracyjne komórek wątrobowych, obniżają ryzyko powszechnych chorób wątroby wynikających z nieprawidłowej diety czy nadużywania alkoholu. Warto również wspomnieć, że wpływa korzystnie na obniżenie szkodliwego cholesterolu, tym samym zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca oraz miażdżycy.
Przygotowywanie herbaty z hibiskusa jest bardzo podobne do parzenia tradycyjnej herbaty czarnej. Odpowiednią ilość hibiskusa zalewamy przegotowaną wodą o temperaturze ok. 95–90 stopni C, a następnie przykrywamy talerzykiem na ok. 5–10 minut. Następnie usuwamy fusy i napar gotowy.
W krajach muzułmańskich Afryki północnej oraz na bliskim wschodzie równie często się go pija na ciepło jak i na zimno – dla orzeźwienia. Ważną rolę napar z hibiskusa odgrywa w życiu ortodoksyjnych muzułmanów, którzy zgodnie z zasadami swojej religii nie powinni pić alkoholu. Mocno zaparzony (1 część hibiskusa na 5 części wody) i obficie posłodzony napar z hibiskusa zastępują tam wino. Często pija się go z kieliszków, by celebrować ważne uroczystości.
Do naparu z hibiskusa dodaje się czasami przyprawy (np. imbir, cynamon, kardamon i wanilię), różne wody kwiatowe popularne na bliskim wschodzie jak choćby różana lub pomarańczowa, soki z owoców cytrusowych lub liście świeżej mięty. Częściej dodatki stosuje się przy zimnej wersji herbatki z hibiskusa i zazwyczaj dodaje się tylko jedną rzecz by nie przesadzić z nadmiarem różnych smaków.
Pamiętajmy, że chociaż herbata z hibiskusa nie wykazuje właściwości toksycznych na organizm człowieka, to jednak spożyta w nadmiarze może niektórym osobom zaszkodzić. Nie zaleca się picia hibiskusa kobietom w ciąży oraz stosującym leki antykoncepcyjne. Ponadto osoby z nadkwasotą, zgagą, refluksem lub zapaleniem żołądka powinny zachować ostrożność, gdyż ze względu na kwaśny smak napar z hibiskusa może nasilać nieprzyjemne dolegliwości. Zawsze, gdy mamy jakieś wątpliwości warto skonsultować się z naszym lekarzem rodzinnym.
